Napoleon

Martin Bril schijft in De Kleine Keizer over de slag bij Marengo:

Het vechten was tot laat in de avond doorgegaan. Iedereen verging van de honger. Napoleons kok stuurde er een paar soldaten op uit om zo snel mogelijk wat eetbaars te organiseren (...) Ze kwamen terug met een kip, enkele uien, olijfolie, tijm en knoflook. Hieruit ontstond Poulet à la Marengo, een beroemd gerecht dat ik nog nooit ergens op de kaart heb zien staan.

Daar keek ik van op. Met mijn beperkte gastronomische kennis meende ik dat Martin Bril het belangrijkste ingrediënt onvermeld laat. Rivierkreeftjes. Dat maakt die kip Marengo zo bijzonder: de vreemde combinatie van gevogelte en gekreeftte. Dacht ik dus, maar ik dwaalde. Op het internet wemelt het van de poulets Marengo sans rivierkreeftjes. Dit is de mooiste:

Sauteer een kip in olijfolie - een ‘Poulet Marengo’ uit de boter is er geen - giet de olie bijna geheel af en stoof in de rest een drietal mooie van schil en pitten ontdane tomaten en een geplet teentje knoflook,

of wel het laatste met eenige tomatenpuree; voeg daarbij 1 d.L. witten wijn en het nat der champignons en laat inkoken. Als ge deze kip met olijven wilt hebben, ontpit ze dan en zet ze een halven dag te voren in lauw water om ze ontzouten, voeg ze tegelijkertijd met wat champignons bij de saus en warm er de kip in, die niet meer koken mag. Natuurlijk wordt de saus ontvet, licht gebonden, en zoo voorts.

Aldus J.F.W.Werumeus Buning in 100 avonturen met een pollepel. Terug naar Martin Bril. Want een paar bladzijden vroeger staat in zijn "De Kleine Keizer" wel een duidelijke fout:

Officiëel ging hij dood aan kanker, maar ook is er het verhaal dat hij zou zijn vergiftigd met arsenicum, een stof die in heel lichte dosering voorkwam in de lijm waarmee het behang in het huis op Sint-Helena was vastgeplakt, lijm die door het vochtige klimaat nogal wat gassen afgaf.

Dat is correct, op het woordje lijm na. Het arsenicum zat niet in de lijm, maar in de motiefjes op het behang. Groen, gedrukt met een pigment dat in die tijd populair was: groen van Scheele. Prachtige kleur. Maar wel giftig. Gifgroen zoals ze zeggen, ha! Jammer dat Bril daar tijdens zijn research niet is op gestuit, want dan had hij een prachtig verhaal kunnen toevoegen aan zijn boekje. De auteurs van Jongens & Wetenschap 2 hebben die kans niet laten liggen. Ik citeer, met toestemming van die auteurs:

Maar was het behangpapier op Sint-Helena groen? Ja. Dat weten we dankzij Shirley Bradley. Dat is een Britse mevrouw die in 1980 aan de BBC vertelde dat ze een oud plakboek op zolder had liggen van iemand die in 1823 naar Sint-Helena was gereisd. Het eiland was meteen na de dood van de keizer een soort bedevaartsoord geworden voor Napoleonbewonderaars. Die pelgrim had een stukje van het behangpapier van de sterfkamer van Napoleon mee naar huis gesmokkeld en in dat plakboek bewaard. Een onooglijk flintertje papier, met daarnaast deze notitie: "This small piece of paper was taken off the wall of the room in which the spirit of Napoleon returned to God who gave it." Een bloemmotiefje in groen en goud, en na chemische analyse bleek er inderdaad arsenicum in te zitten.